Lange termijn inzicht

De ambitie van de provincie is om mobiliteit efficiënt, veilig en duurzaam te laten plaatsvinden, over de weg, het water en het spoor. Daarmee zorgen wij voor een Bereikbaar Zuid-Holland.
De provincie zorgt voor de aanleg van fietspaden, wandelpaden, (vaar)wegen, bruggen en sluizen maar ook voor goed openbaar vervoer (klanttevredenheid) en nieuwe vervoerswijzen. Technologische ontwikkelingen zoals autonoom rijden, digitalisering en de opkomst van Smart Mobility bieden kansen voor de mobiliteit van de toekomst die we graag benutten.
Ook zorgen we ervoor dat alles goed functioneert en op elkaar aansluit. Zo kan iedereen een snelle en veilige reis van deur tot deur maken op de manier waarvoor hij of zij kiest. We stimuleren het vervoer over spoor en het water als alternatief voor vrachtverkeer over de weg en streven naar toegevoegde economische waarde in Zuid-Holland.

Zuid-Holland is de toegangspoort van Europa. Voor personen- en goederenvervoer beschikken we over goede netwerken, waaronder de grootste en modernste haven van Europa. Voor Nederland en dus Zuid-Holland is een goede internationale bereikbaarheid via de weg en het water (binnenvaart) van de mainports, steden en andere economische kerngebieden, een basisvoorwaarde voor onze internationale concurrentiepositie.

Onze goede bereikbaarheid staat onder druk, onder andere door bevolkingsgroei en verstedelijking. Tegelijkertijd is openbaar vervoer in landelijke gebieden een uitdaging. De coronacrisis heeft impact op onze mobiliteit. Voorlopig reizen nog steeds minder mensen met het ov, en kiezen mensen meer voor individuele vervoermiddelen zoals de fiets en de auto. Het onderhoud aan de infrastructuur gaat de komende jaren voor flinke hinder en financiële uitdagingen zorgen. Hierbij wordt hinder zoveel mogelijk beperkt maar wordt ook getracht een permanente gedragsverandering te realiseren (mobiliteitstransitie).

Bereikbaarheid is daarbij geen op zichzelf staand doel, maar bevordert de leefbaarheid, het welzijn, de economische ontwikkeling en een goede ontsluiting van woon- en werkgebieden.

Het Coalitieakkoord 2019-2023 stelt dat Zuid-Holland de toegangspoort is van Europa en de best bereikbare regio van Europa. Zowel voor personen- als voor goederenvervoer beschikken we over goede netwerken, waaronder de grootste en modernste haven van Europa. Iedereen in Zuid-Holland moet op een duurzame, snelle en makkelijke manier van huis naar werk, opleiding of vrijetijdsbesteding kunnen reizen, waarbij keuzevrijheid, voorspelbaarheid en betrouwbaarheid van de reistijd belangrijk zijn.

Bij mobiliteitsoplossingen worden de klimaatambities, ruimtelijke vraagstukken, verkeersveiligheid, een gezonde en inclusieve samenleving, innovatie en de energietransitie betrokken. De oplossingen betreffen integraal maatwerk, waarbij per locatie bekeken wordt welke mix van hoogwaardig ov, fietsverkeer, wandelwegen en automobiliteit passend is. Daarbij wordt eerst naar slimme oplossingen en het beter benutten van bestaande infrastructuur gezocht, voordat we nieuwe infrastructuur aanleggen. Aanleg van nieuwe infrastructuur wordt niet uitgesloten. Met betrekking tot woningbouw worden gemeenten gevraagd om eerst op goed bereikbare locaties (bijvoorbeeld bij hoogwaardig ov-locaties) te bouwen en dat de bereikbaarheid gewaarborgd is: eerst bewegen, dan pas bouwen. Aanleg, beheer en onderhoud moeten zo efficiënt mogelijk plaatsvinden, met zo min mogelijk last voor de weggebruiker en omgeving.

Er wordt doorgegaan met de uitvoering van snel te realiseren verbeteringen aan wegen, busbanen, veilige fiets en wandelpaden en het spoor met oog voor het landschap. Daarnaast wordt ingezet op de aanleg van oplaadplekken voor e-bikes, meer overstappunten en ov-hubs, versterking van drukke buslijnen, stimulering en uitbreiding van het personenvervoer over water (Waterbus) en meer treinen op drukke railverbindingen (R-net). Dit gebeurt met aandacht voor specifieke doelgroepen als ouderen, sociale minima en mensen met een beperking. Ook worden mogelijkheden onderzocht, die helpen om nog betere resultaten te behalen met veilige inrichting van infrastructuur, handhaving en educatie. Verder wordt vrachtvervoer over water waar mogelijk gestimuleerd en werken we samen met Europese partnerregio’s (kwaliteit internationale verbindingen).

In Bijlage 3 "Wijzigingen Ambitie Bereikbaar Zuid-Holland " van deze Kadernota is de uitvoering van projecten nader toegelicht. Hierin zijn ook voorstellen opgenomen die raken aan Beleidsdoel 2-1 Snel van A naar B

De budgetfluctuaties tot en met 2028 hebben diverse oorzaken. Het gaat bijvoorbeeld om onttrekkingen vanuit de reserve mobiliteit om de prijsontwikkeling voor de openbaar vervoerconcessies op te vangen, diverse bijstellingen op exploitatieprojecten (Korte termijn Aanpak Mobiliteit en verstedelijking, inkomsten gedragsbeïnvloeding verkeersveiligheid) en incidentele exploitatie uitgaven (afkoop beheer en onderhoud fietspad Wassenaar in het kader van de RIjnlandroute) en de ontwikkeling van de kapitaallasten als gevolg van investeringsprojecten. Vanaf 2029 worden de fluctuaties met name veroorzaakt door de laatste oorzaak.

De prijsontwikkeling op infrastructuurprojecten was in 2021 en is momenteel fors hoger dan waar rekening mee is gehouden in het PZI op basis wat is besloten in de Begroting 2022. Dit betekent dat de bij de begroting 2022 in het PZI gereserveerde middelen voor compensatie van prijsontwikkeling niet toereikend zullen zijn om alle lopende projecten te realiseren. Het PZI bevat geen vrije middelen meer om de toegenomen prijsontwikkeling en andere tegenvallers op projecten op te kunnen vangen. Zie ook prijsontwikkeling/indexatie in het hoofdstuk onzekerheden.

Om de voortgang van de lopende projecten voorlopig te garanderen worden een aantal wijzigingen voorgesteld binnen het PZI om de prijsontwikkeling en projectontwikkelingen voor de korte termijn op te vangen. Dit betreft het reserveren van vrijval op lopende projecten en het schrappen of verlagen van reserveringen en projectkredieten (versobering en/of afstel). Zie Bijlage 3 paragraaf 4 "Wijzigingen Ambitie Bereikbaar Zuid-Holland" voor de voorstellen. Dit heeft geleid tot een totale netto bezuiniging van € 68,1 mln (na aftrek tekorten lopende projecten) waarvan wordt voorgesteld deze te reserveren voor prijsontwikkeling en tegenvallers lopende projecten. Dit is voorlopig voldoende om lopende projecten niet te hoeven stoppen maar onvoldoende om de verwachte tekorten voor de komende jaren op te vangen. Dit betekent dat de prijsontwikkeling vanaf 2015 t/m 2021 volledig zijn en voor 2022 en verder gedeeltelijk worden opgevangen binnen het PZI door te bezuinigen op lopende en niet meer uitvoeren van toekomstige projecten. Er zal nog moeten worden bepaald hoeveel middelen er aan het PZI worden toegevoegd om de voortgang van de lopende en toekomstige projecten te garanderen.